Asbest is een verzamelnaam voor zes natuurlijke mineralen met een vezelstructuur. Voor een lange periode kende men asbest als een materiaal dat sterk was, slijtvast was en bestand was tegen basen en hoge temperaturen. Op basis van deze kenmerken is het niet verwonderlijk dat asbest jarenlang in de productie van bouwmaterialen gebruikt werd. Pas later kwam men erachter dat asbest gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Als gevolg hiervan wenst de Nederlandse overheid dat vanaf 2025 alle asbestdaken uit Nederland verwijderd zijn. Is deze wens echter realiseerbaar of zal dit slechts een wens blijven?
Inhoudsopgave
Gevaarlijk of niet?
Er is een belangrijk verschil tussen de staten waarin asbest zich kan bevinden. Je hebt hechtgebonden asbest. Zo worden de asbestmaterialen genoemd, die de asbestvezels vasthouden in een dragermateriaal. Bij dit type is asbest dus stevig verankerd en vormt het geen risico voor de gezondheid. Als het materiaal in goede staat verkeert en er wordt niks mee gedaan, dan komen er nauwelijks vezels vrij. Losgebonden asbest is gevaarlijker. Hierbij is de asbest niet of nauwelijks met een dragermateriaal verbonden. De vezels kunnen gemakkelijk vrijkomen en schade veroorzaken aan onze gezondheid.
Asbest als bouwmateriaal
Tot ongeveer in de jaren tachtig van de vorige eeuw werd asbest veelvuldig ingezet in de bouw vanwege zijn gunstige eigenschappen. Tevens was de stof goedkoop, waardoor het ontzettend populair was. Asbest vind je daarom terug in golfplaten op bedrijfspanden en stallen, maar ook in leien van daken of de daken zelf van huizen, schuren, sporthallen en zelfs kerken. Anno 2019 telde Nederland nog zo’n tachtig miljoen vierkante meter aan dakoppervlakte, waarin asbest verwerkt was.
Waarom moeten de asbesthoudende daken weg?
Je zou je kunnen afvragen waarom die asbesthoudende daken nu weg moeten. Asbest is namelijk hechtgebonden, want het is verwerkt in het dakmateriaal. Nu we in 2021 zitten zijn deze daken echter dertig á veertig jaar oud, wat betekent dat ze technisch gezien aan het eind van hun leven geraken. Als gevolg hiervan gaan de daken verweren en dit houdt in dat asbestvezels vrij kunnen komen. Omwonenden kunnen met de vezels in aanraking komen en dit levert risico’s op voor de gezondheid. Inademing van de losse asbestvezels kan namelijk leiden tot longkanker, borstvlieskanker of asbestose. Daarom moeten omstanders ook op afstand blijven tijdens asbestsaneringswerkzaamheden.
De Arbo wet
Het saneren van asbestdaken valt in Nederland onder de strenge regels van de Arbo wet. Zo mogen oppervlaktes met asbest groter dan 35 vierkante meter en leien alleen door professionele asbestsaneringsbedrijven opgeruimd worden. Hierdoor hebben veel bedrijven het ontzettend druk, maar ze merken weinig van het asbestdakverbod dat in heel Nederland in 2025 van toepassing moet zijn.
Waarom blijft de sanering van daken uit?
Ondanks het naderende verbod blijft de sanering van asbestdaken een beetje uit. Een mogelijke verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat juist door de aanscherping van de overheid meer kosten worden gecreëerd voor de mensen. En zij kunnen of willen dit niet betalen. Hierbij komt nog eens dat er geen landelijke en weinig gemeentelijke subsidies zijn voor de verwijdering van asbestdaken. Er was een rijkssubsidie, maar die beschikbare 75 miljoen euro was al vrij snel uitgeput. Tevens is er bij mensen twijfel ontstaan door verscheidene onderzoeksrapporten van Nederlandse organisaties en universiteiten, waarin geconstateerd werd dat het verwijderen van asbest minder risicovol is dan men eerst dacht. Hierdoor gaan veel mensen zelf te werk aan de asbestsaneringswerkzaamheden zonder een professional in te huren.
Versoepeling regels nodig?
Veel mensen pleiten voor een versoepeling van de strenge regels, waardoor je zelf de asbestverwijdering onder handen zou moeten kunnen nemen. Andere mensen zijn van mening dat een versoepeling van de regels ongelukken in de hand werken. Sommige mensen zullen de asbestsanering gewoon netjes uitvoeren, maar er zullen ook genoeg mensen zijn die de verwijdering en stort te duur vinden en dan hun asbest afval gewoon ergens dumpen met alle gezondheidsgevolgen van dien. Door een versoepeling heb je hier geen zicht op en geen controle meer over.
Is 2025 nog wel haalbaar?
De sanering van asbestdaken is de laatste jaren wel op gang gekomen, maar heel veel mensen kijken de kat uit de boom. Er heerst teveel onduidelijkheid. Veel dakeigenaren wachten op nieuwe subsidies of ze wachten op een versoepeling van de geldende regels. Tevens moet de Eerste Kamer nog met het asbestdakenverbod instemmen en vormen financiën en weinig personeel een struikelblok. Vijf procent van alle dakeigenaren kunnen een sanering van hun asbestdaken financieel niet dragen. Er wordt echter gewerkt aan een nationaal fonds.
